Belang zorgvrager uit beeld bij aanpassing eigen bijdrage Wmo
Een deel van de zorgvragers dreigt niet langer zelfstandig ondersteuning via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) te kunnen regelen. De voorgenomen afschaffing van het abonnementstarief in de Wmo maakt de regeling onnodig complex. Dat terwijl simpelere en minder belastende alternatieven voorhanden zijn. De lessen uit de toeslagenaffaire lijken met het gekozen wetsvoorstel geen opvolging te krijgen. Dat schrijft ATR in een advies aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn & Sport (VWS).
Aanpassing eigen bijdrage
Mensen die een beroep op maatschappelijke ondersteuning doen, zoals huishoudelijke hulp, betalen daarvoor een eigen bijdrage. Deze bijdrage – ook wel het abonnementstarief genoemd – is nu nog voor iedereen hetzelfde vaste bedrag. Het ministerie wil dit tarief schrappen en voor vrijwel alle Wmo-maatwerkvoorzieningen weer een bijdrage invoeren waarvan de hoogte afhankelijk is van de hoogte van het inkomens en vermogen.
Mogelijke alternatieven
Het doel van de wet is onvoldoende duidelijk en meetbaar omschreven. Het in te zetten middel (de inkomens- en vermogensafhankelijke bijdrage) is als doel aangemerkt. Daarnaast is het beoogde resultaat te weinig concreet geformuleerd (bijvoorbeeld een steviger balans tussen taak en middelen). Het college adviseert het doel in begrijpelijker en minder vage bewoordingen te formuleren. Dan is iedereen beter in staat het waarom van de maatregelen te begrijpen. Het is raadzaam duidelijk te maken waarom voor dit alternatief is gekozen. Het lijkt mogelijk het gebruik af te remmen met minder belastende en simpelere alternatieven.
Regeling wordt te complex
Een betere toelichting gaat echter niet voorkomen dat de complexiteit van de eigenbijdrageregeling voor zorgvragers gaat toenemen. Zonder deskundige hulp en ondersteuning zal een deel van de doelgroep niet meer in staat zijn zelf een beroep op de wet te kunnen doen. Dat komt onder meer omdat niet meer op voorhand duidelijk is of er een aanspraak op een voorziening is. Van een aanzienlijk deel de ruim 1,2 miljoen gebruikers van Wmo-voorzieningen – een kwetsbare doelgroep – wordt een grote mate van zelfredzaamheid verwacht.
Belang zorgvrager uit beeld
Met het wetsvoorstel lijkt het kabinet het belang van de zorgvrager uit het oog te hebben verloren en daarmee niet te leren van de bevindingen uit de Toeslagenaffaire en de eerdere ervaringen met een inkomensafhankelijke bijdragen in de Wmo. Mede daarom adviseert ATR de Staatsecretaris van VWS het wetsvoorstel niet in te dienen.
Praktijktoets
Bij verdere discussies over dit voorstel is het van belang op te merken dat er geen praktijktoets is gedaan. Een dergelijke toets op het doenvermogen is van groot belang bij dit soort wijzigingen die een grote en kwetsbare doelgroep betreft. ATR adviseert deze toets alsnog uit voeren.
De formele titel van het wetsvoorstel luidt Wet afschaffing abonnementstarief WMO 2015.