Twijfels over besluit naamswijziging nazaten tot slaaf gemaakten
In de toekomst wordt het makkelijker voor nazaten van tot slaaf gemaakten om hun achternaam te wijzigen. Zo zijn er geen kosten verbonden aan de naamswijziging zelf en hoeft men niet aan te tonen dat de naam een relatie heeft met het slavernijverleden. Het besluit dat dit moet regelen roept wel vragen op. Zo is het onlogisch dat men wel moet aantonen dat de gekozen naam van een van de andere voorouders afkomstig is. Ook besteedt het voorstel geen aandacht aan het totaal van allerlei bijkomende kosten voor het aanpassen van officiële documenten. Deze kosten kunnen de effectiviteit van de maatregel beperken. Dat schrijft ATR in een advies aan de minister van Rechtsbescherming (J&V).
Laagdrempelige aanvraagprocedure
Het ministerie van J&V wil de naamswijziging op een laagdrempelige manier realiseren. Niet alleen neemt de overheid de legeskosten voor zijn rekening, maar men hoeft bijvoorbeeld ook niet te bewijzen dat de huidige achternaam een relatie heeft met het slavernijverleden. In de toelichting worden echter niet alle andere kosten van een naamswijziging genoemd die de effectiviteit van regeling kunnen beïnvloeden. Denk niet alleen aan het aanvragen van een nieuw paspoort en rijbewijs, maar ook de kosten voor het aanpassen van diploma’s en het aanvragen van een nieuwe geboorteakte als de aanvrager niet in Nederland is geboren. En dat niet alleen voor de ouders, maar ook voor de kinderen. Op dit punt vraagt het besluit om een betere onderbouwing gezien het vermoeden dat het totaal van bijkomende kosten voor sommige nazaten een belemmering kunnen vormen om een naamswijziging aan te vragen.
Keuze nieuwe achternaam
Voor de keuze van de nieuwe naam wordt een aantal opties geboden, waarbij een aantal nog steeds een relatie laten zien met de oude naam door bijv. een voor- of achtervoegsel aan de oude naam vast te plakken. Een andere optie is de naam van een van de andere voorouders, maar deze afstamming moet de aanvrager dan wel bewijzen. Volgens ATR is niet duidelijk gemaakt waarom dat dan wel aangetoond moet worden, ook al omdat de laatste optie is om een achternaam te kiezen die nog niet in Nederland voorkomt. Voor deze laatste optie is het dan de vraag hoe de aanvrager kan nagaan of de gekozen naam inderdaad nog niet voorkomt.
Mogelijke bezwaar
Een ander knelpunt kan voortkomen uit de bepaling dat de minderjarige kinderen automatisch ook de nieuwe achternaam krijgen. Het is goed denkbaar dat sommige tieners daar bezwaar tegen zullen maken. Of dat gescheiden ouders het daar niet over eens zijn. ATR adviseert in de onderbouwing aandacht te schenken aan deze mogelijke complicaties.