Lessen voor lastenluwe regels – Onderzoek naar de werkbaarheid en regeldruk van de Covid-19 steunmaatregelen

Het kabinet heeft na het uitbreken van de Covid-19 pandemie ingrijpende maatregelen getroffen om de verspreiding van het coronacrisis te beperken en de volksgezondheid te beschermen. Het kabinet heeft ook maatregelen getroffen om de maatschappelijke en economische schade te beperken. Deze maatregelen zijn onder stoom en kokend water tot stand gekomen. In deze bijzondere omstandigheden zijn daarbij andere wetgevingsprincipes en -procedures toegepast dan gebruikelijk. Vanuit het perspectief van regeldruk en de proportionaliteit van wetgeving roept dit de vraag op of en zo ja welke lessen hieruit kunnen worden geleerd voor na de Covid-19 pandemie. Het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) heeft AEF en USBO Advies onderzoek naar laten doen.

Een les van het onderzoek is dat vroege betrokkenheid van uitvoeringsinstanties veel toegevoegde waarde heeft. Bij de totstandkoming van de steunmaatregelen is de uitvoerbaarheid ervan in de afwegingen meegenomen. Dit pleit ervoor om de uitvoeringstoets in de toekomst niet pas aan het einde van de wetsontwerpfase te doen maar veel eerder in het wetgevingsproces.

Een andere les is dat de regeldruk die voortvloeit uit de maatregelen, in belangrijke mate afhangt van de perceptie van degenen voor wie ze bedoeld waren. De vele niet-voorzienbare tussentijdse wijzigingen vergroten stress en leidden tot meer ervaren regeldruk. Die belasting en regeldruk had kunnen worden beperkt door steunmaatregelen openbaar te consulteren en door af te wegen of de kleine wijzigingen (bijvoorbeeld het finetunen van steunpercentages) wel echt nodig waren.

Het kabinet heeft aangekondigd in zijn brief van 25 februari 2022 de steunmaatregelen af te bouwen. In dit kader wordt een langetermijnvisie opgesteld over de vormgeving van het steunpakket. In bijgevoegd advies en rapport benoemt het college een aantal lessen voor deze visie, gebaseerd op het onderzoeksrapport naar Covid-19 steunmaatregelen. Deze lessen gelden echter onverminderd voor reguliere wetgevingsprocessen.

Het advies is op 6 april 2022 verzonden naar de minister-president.

Hieronder vindt u het advies en de begeleidende brief van ATR aan de minister-president.